Het was te verwachten: er is een groeiend tekort aan goede wijkverpleging. De Volkskrant besteed in twee artikelen ‘zorg in gevaar door groot tekort aan wijkverpleegkundigen’ en ‘de wijkverpleging staat op knappen’ aandacht aan dit schrijnende probleem. Een toekomst thuis betekent dat meer en betere ondersteuning in de thuisomgeving nodig is. Daarvoor zullen we moeten openstaan voor nieuwe oplossingen en het gaan inzetten van slimme techniek.
Het beleid in de zorg gaat enerzijds uit van het beheersbaar houden van de kosten voor de zorg en anderzijds van het langer zelfstandig blijven van mensen. Met de toename van het aantal mensen dat ouder wordt en ondersteuning nodig heeft, is de groeiende behoefte aan meer gekwalificeerde wijkverpleegkundigen een logisch gevolg.
Complexer werk
Er is echter een toenemend tekort aan zorgverleners in de thuiszorg die ook nog eens onvoldoende ervaren en geschoold zijn om complexer werk te doen. Volgens de Volkskrant zijn er in 2019 12.000 extra – met name HBO-geschoolde – wijkverpleegkundigen nodig.
Een eerste reactie vanuit cliënten, mantelzorgers en zorgverleners is dan vaak ‘Er moet geld bij’. Logisch, maar in strijd met het streven om de kosten van zorg beheersbaar te houden. Sinds de wijkverpleging is overgeheveld naar de verzekeraars in 2015, moet de wijkverpleging het met 20% minder doen. Andere en meer onconventionele keuzes liggen dan ook steeds meer voor de hand.
Ouderen zorgen voor ouderen.
Veel ouderen zijn fitter dan vroeger en prima in staat om voor andere ouderen te zorgen of praktische taken te doen. Onze maatschappij is dat alleen niet gewend en leunt op het idee dat je eenmaal ‘met pensioen’ niets meer hoeft te doen. De druk op de mantelzorgers (veelal directe familie) wordt echter te groot. Maatschappelijke participatie van fitte ouderen kan de druk verlichten en voorkomt ook nog eens dat ouderen in een sociaal isolement raken.
Anders werken. Van ‘zorgen voor’ naar ‘zorgen dat’.
Niet vastgeroest blijven in routines en controles maar flexibel op zoek gaan naar oplossingen die bijdragen aan het welzijn van ouderen. Zorgen voor maatwerkondersteuning die de oudere in eigen verantwoordelijkheid, kracht en mogelijkheden ondersteunt.
Specialisatie. Schaarse diensten (zoals wondverzorging) waar gekwalificeerd personeel voor nodig is moeten we niet blijven combineren met dagelijkse algemene werkzaamheden in de thuisomgeving. Zo maken we beter gebruik van de meer gespecialiseerde zorgverleners.
Studenten en toetreders.
Studenten in een zorgopleiding worden nog onvoldoende voorbereid op andere kwaliteiten die nodig zijn zoals een dienstverlenende en coachende houding en meer kennis van techniek.
Veel meer techniek.
De technische mogelijkheden van vandaag en morgen worden nog onvoldoende gebruikt. Zorgverleners lopen niet voorop als het gaat om grootschalige inzet van technologie. Techniek worden als ‘eng’ of ‘moeilijk’ gezien. En ook de woonomgeving van veel ouderen laat te wensen over om technologie goed te kunnen inzetten. Maar techniek kan juist helpen om zorg op maat te bieden en het huis slim te maken. Om communicatiemogelijkheden voor ouderen te vergroten, zelfmetingen over de gezondheid te faciliteren en fysieke taken door robots te laten doen. Deze ‘Internet of things’ toepassingen bieden de mogelijkheid om als zorgverlener veel meer te reageren op basis van signalen van technologie. En daarmee zorg te verlenen wanneer het echt nodig is.